ب. تفاوت‌ها:

1.آخرت بر خلاف دنيا، از تغيير، فساد و فنا مصون بوده: «...‌فِيهَا أَنهـرٌ مِن ماء غَيرِ ءَاسِن و أَنهرٌ مِن لَبن لَم‌يَتغيَّر طَعمُهُ‌...» (محمد/47،15) جهان بقا و ثبات است:^[57]«...‌إِنَّما هـذهِ الحَيوةُ الدُّنيا مَتعٌ و إِنَّ الأَخِرةَ هِىَ دارُالقَرارِ» (غافر/40،39) و عوارضى مانند پيرى و مرگ در آن وجود ندارد^[58]:«لاَيُقضى عَليهِم فَيَمُوتوا‌...‌.» (فاطر/35،36) علاّمه طباطبايى پس از ذكر آياتى كه بيان‌گر انقراض اين دنيا است، در تبيين آخرت مى‌گويد: اين مطلب از ملاحظه كتاب و سنّت، به طور قطع و ضرور استفاده مى‌شود كه در آخرت، نظام زندگى در تمام شؤون آن با نظام زندگى در دنيامغايرت دارد. آخرت‌ابدى‌است وبراى ساكنان آن، يا سعادت محض به شمار مى‌رود كه همه چيز برايشان مهيّا است و يا شقاوت محض است كه جز آن چه را ناخوش مى‌دارند، براى آن‌ها نيست.^[59] 2.دنيا، جهان عمل و تكليف و آزمايش (كهف/18،7) و آخرت، جهان نتيجه و جزا و پاداش* است^[60]:«...‌و‌لا‌تَعتِذرُوا اليَومَ إنّما تُجزَونَ ما كُنتُم تَعملُون» (تحريم/ 66‌، 7) لذا مهلت‌ها در آن جهان به پايان مى‌رسد^[61]:«... و لاَ هُم يُنظَرونَ.» (بقره/2،162) از هنگامى كه انسان مرگ را با چشم ديده و در حال احتضار* و جان كندن است، راه توبه وبازگشت بسته مى‌شود. (مؤمنون/23، 99و100) البتّه در برزخ دست انسان از عمل كوتاه است؛ ولى بر پايه برخى روايات از سه ناحيه ممكن است بهره‌مند شود: بناى خيرى كه از خود به يادگار گذاشته است و ديگران از آن استفاده مى‌كنند و اثر علمى كه پويندگان علم از آن بهره مى‌برند و فرزندان صالح و با ايمانى كه براى او آمرزش مى‌طلبند.^[62]3. جهان آخرت داراى حيات بوده: «...‌وَ‌إِنَّ الدَّارَ الأَخِرةَ لَهِىَ الحَيَوانَ‌...» (عنكبوت/29،64) تمام موجودات آن از علم شعور و نطق برخوردارند^[63]:«و‌قَالوا لِجُلودِهم لِمَ شَهِدتُّم عَلينَا قَالوا أَنطقَنَا اللّهُ الَّذِى أَنطَقَ كُلَّ شَىء‌...» (فصلت/41،21) و اعمال انسان‌ها با صورت‌هاى زيبا و لذّت‌بخش يا زشت و وحشت‌زا تجسّم مى‌يابد^[64]:«... و وَجَدوا مَاعَمِلوا حَاضِراً‌...» (كهف/ 18، 49) و «... هَل تُجزَونَ إِلاَّ ماكُنتُم تَعملونَ» (نمل/27،90) به همين سبب، در آخرت، تمام حقايق آشكار و تمام پنهانى‌ها ظاهر مى‌شوند^[65]:«يَومَ تُبلَى‌السَّرائِرُ.» (طارق/86‌،9) طبرى در تفسير «لَهى الحَيَوان» مى‌گويد: در سراى آخرت، زندگى جاودانه و زوال‌ناپذيرى است كه مرگى با آن نيست و در تأييد اين نظر، به كلام ابن‌عبّاس و مجاهد و قتاده استناد كرده است.^[66]4. روابط موقّت و بى‌بنياد دنيايى و ضوابط حاكم در آن، مانند سفارش، خويشاوندى و دوستى‌هاى غير الهى، در آن جهان از بين مى‌رود و فقط روابط و ضوابط تكوينى و واقعى برقرار مى‌ماند^[67]:«... لاَتَجزِى نَفسٌ عَن نَفس شَيئاً و لاَيُقبلُ مِنهَا شَفـعَةٌ...» (بقره/2،48)، «...‌فلا‌أنسابَ بينَهم يومئذ...» (مؤمنون/23، 101)، «... و تَقطَّعَت بِهِمُ الأَسبَابُ» (بقره/2، 166) لذا در آخرت، فقط امتيازهاى حقيقى و واقعى پذيرفته مى‌شود، نه امتيازهاى ظاهرى و صورى^[68]:«... إِنَّ أَكرمَكُم عِندَ اللّهِ أَتقَـكُم...» (حجرات/49،13) ضمن آن كه در آخرت، هيچ نوع ستمى وجود نداشته، به قدر رشته هسته خرمايى به انسان‌ها ستم نمى‌شود: «... و لاَتُظلَمونَ فَتيلاً.» (نساء/4،77) در آخرت، زندگى اجتماعى به صورت تعاون و همكارى بين انسان‌ها وجود ندارد؛ بلكه سرنوشت هر شخص را عقايد و اعمال وى تعيين مى‌كنند: «لِكُلّ امرِى مِنهُم يَومَئِذ شَأنٌ يُغنِيه» (عبس/ 80‌، 37) البتّه روابط معنويى كه در اين جهان بين انسان‌ها وجود دارد، در آن جهان صورت عينى و ملكوتى مى‌يابد؛ بنابر اين اگر كسى سبب هدايت شخصى شود، در رستاخيز شخص هادى به صورت امام و شخص هدايت يافته به صورت مأموم ظاهر مى‌شود و اين همان شفاعت درست و پذيرفته شده است. در گمراه كردن نيز همين گونه است؛ چنان كه فرعون در آخرت، پيشاپيش قومش بوده، آنان را وارد آتش مى‌كند: «و‌يَقدُمُ قَومَه يَوم القِيـمة فأورَدَهُم النّار.» (هود/ 11، 98)
5‌. نعمت‌ها و عذاب‌ها در آخرت تفاوت بسيارى با دنيا دارند.^[69] نعمت‌هاى آخرت، بسيار شريف و غير قابل تصوّرند: «فَلاَتَعلمُ نَفسٌ مَا أُخفِىَ لَهُم مِن قُرَّةِ أَعيُن...» (سجده/ 32، 17)، «...ولَلأَخِرةُ أَكبرُ دَرجت و أَكبرُ تَفضِيلاً.» (اسراء/17،21) در آخرت براى مؤمنان درجات گوناگونى وجود دارد: «أولــئِك هم المؤمنون حقًّا لَهُم دَرَجـتٌ عند ربِّهم.» (انفال/ 8‌، 4) بر اساس روايات، برترى درجات به دليل برترى عقول و اعمال بندگان و فاصله بالاترين و پايين‌ترين درجات بهشت، مانند فاصله زمين و آسمان است.^[70] عذاب‌هاى آخرت نيز بسيار شديد و دردناكند.^[71] قرآن سختى و دردناكى فوق‌العاده عذاب آخرتى را با اوصاف «عظيم» (بقره/2،114؛ مائده/5‌،33 و 41)، «اكبر» (زمر/39،26)، «شديد» (حديد/57‌، 20)، «اَشدّ» (طه/20،127)، «اَشقّ» (دشوار) (رعد/13،34)، «أبقى» (ماندگارتر) (طه/20،127)، و‌«أخزى» (رسوا كننده‌تر) (فصّلت/41،16) تبيين كرده است. براساس روايتى، بخشى از آتش* آخرت، هفتاد بار با آب خاموش، سپس شعلهور شده تا به صورت آتش دنيا درآمده است.^[72] نكته ديگر اين‌كه انسان در صورت برخورد با مشكلات در دنيا، پس از مدّتى به آن‌ها عادت كرده، تحمل آن‌ها برايش آسان‌تر مى‌شود؛ همان‌طور كه از نعمت‌هاى يك‌نواخت نيز خسته و دل‌زده مى‌گردد؛ امّا در آخرت، نه جهنّميان به آتش خو مى‌گيرند^[73]:«يُريدونَ أَن يَخرُجوا مِن النَّارِ و مَا هُم بِخرجِينَ مِنها...» (مائده/5‌،37) و نه بهشتيان از نعمت‌هاى آن دل‌زده و خسته مى‌شوند^[74]:«...لاَ يَبغونَ عَنهَا حِوَلاً.» (كهف/ 18، 108)6‌. خير و شرّ، سعادت و شقاوت، و‌مرگ و زندگى در دنيا به هم آميخته‌اند: «... و نَبلوكُم بِالشَّرِّ والخَيرِ فِتنَةً...» (انبياء/21،35) امّا اين امور در آخرت، به طوركامل ازهم جدا مى‌شوند^[75]:«إِنَّ يَومَ الفَصلِ‌كانَ مِيقتاً» (نبأ/78،17)چنان كه دردنيا، صدق و كذب وحقّ و باطل به هم آميخته‌اند؛ ولى آخرت روز جدايى حق‌ازباطل است. (مرسلات/77، 38) در آخرت، پرهيزگاران و تبه‌كاران از يك‌ديگر متمايز مى‌شوند: «و‌امتَـزُوا اليومَ أيُّها المُجرِمُون.» (يس/ 36، 59‌؛ دخان/‌44، 40) در آن جا پليد و پاكيزه از هم جدا مى‌شوند: «لِيَميزَ اللّهُ الخَبيثَ من الطَّيّبِ» (انفال/‌8‌، 37) بنابر اين در سراى آخرت جايى براى دروغ گفتن و كتمان حقيقت وجود ندارد. افزون بر اين، در آن جهان گواهان و شاهدان متعدّدى وجود دارند كه با وجود آن‌ها جايى براى پوشاندن حق باقى نمى‌ماند؛ مانند: پيامبران (نحل/ 16، 89)، امامان (بقره/ 2، 143)، فرشتگان (ق/50‌، 21)، زمين (زلزله/ 99، 4‌و 5) و اعضا و جوارح. (نور/24،24)7. در آخرت تمام پراكندگى‌ها و انتشارهايى كه در آسمان‌ها و زمين وجود دارند، به وحدت و تجمّع مى‌گرايند^[76]:«و‌مِن ءَايـتهِ خَلقُ السَّمـوتِ والأَرضِ و ما بَثَّ فِيهما مِن دَابَّة و هو عَلى جَمعِهِم إِذَا يَشاءُ قَدِيرٌ» (شورى/42،29) و نيز تمام انسان‌ها در آن گرد آورده مى‌شوند^[77]:«ذلكَ يَومٌ مَجموعٌ لَهُ النَّاسُ...» (هود/11،103) و «هـذا يوم الفصل جمعنـكم و الأوّلين.» (مرسلات/ 77، 38) به گفته خواجه نصيرالدّين طوسى، زمان، علّت تغيّر، و‌مكان علّت تكثّر است و تغيّر و تكثّر، علّت محجوب شدن برخى موجودات از برخى ديگر به شمار مى‌رود و چون در قيامت، زمان و مكان مادّى مرتفع مى‌شود، حجاب‌ها از بين مى‌رود و خلق نخستين و واپسين مجتمع مى‌شوند.^[78]8‌. در آخرت، مؤمنان به هر نوع خواسته‌اى كه داشته باشند، رسيده، هيچ‌گاه ناكام نمى‌شوند^[79]: «... و فِيهَا ما تَشتَهيهِ الأَنفسُ و تَلَذُّ الأَعينُ...» (زخرف/43،71)، «... ولَكُم فِيهَا ما تَشتَهِى أَنفسُكُم و لَكُم فِيهَا ما تَدَّعُونَ» (فصلت/41،31) امّا كافران به هيچ يك از خواسته‌هايشان نخواهند رسيد: «و‌حِيلَ بَينَهُم و بَينَ ما يَشتهونَ...‌.» (سبأ/34،54)9. در دنيا، غفلت، نادانى، مستى و فريب وجود‌دارد: «... و هُم فِى غَفلة مُعرِضونَ» (انبياء/21،1)، «...و لـكِنَّ أَكثرَ النَّاسِ لاَيَعلمونَ» (نحل/16،38)، «لَعَمرُكَ إِنَّهُم لَفِى سَكرَتهِم يَعمَهونَ» (حجر/15،72)، نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: