آيات ناظر به آينده جوامع انسانى، بر عنصر خوش‌بينى در جريان كلّى نظام طبيعت و طرد عنصر بدبينى درباره پايان كار بشر تأكيد ورزيده، به نوعى فلسفه تاريخ براساس سير صعودى و تكاملى آن اشاره دارد.^[28] از نگاه اسلام، دين با پشت سر گذاشتن مراحل مختلف، در كامل‌ترين شكل خود به بشر عرضه شده: «اَليَومَ أَكمَلتُ لَكُم دِينَكُم و أَتمَمتُ عَليكُم نِعمَتى و رَضيتُ لَكُم الإِسلمَ دِيناً» (مائده/5‌،3) و همواره با انتقال از جامعه‌اى به جامعه ديگر شكوفاتر مى‌گردد: «مَنْ يَرتدَّ مِنكُم عَن دِينِه فَسوفَ يأتِى اللّهُ بِقَوم يُحِبُّهم و يُحِبّونَه» . (مائده/5‌،54)^[29] خداوند از پيامبران گذشته، پيمان گرفته‌كه‌به‌پيامبر خاتم(صلى الله عليه وآله)ايمان‌آورده، به‌او يارى رسانند (آل عمران/3،81) بنابراين، تمام نبوت‌ها و شرايع پيشين، مقدمه و پيش درآمد شريعت ختميّه‌اند.^[30] از ظاهر برخى آيات، چون«والسَّـبقونَ السَّـبقونَ * أُولــئِكَ المُقرَّبونَ... * ثُلَّةٌ مِن الأَوَّلينَ * وَ قَليلٌ مِن الأَخِرين» (واقعه/56‌، 10‌ـ‌13 و 14) و نيز بعضى روايات^[31] برمى آيد كه پيشينيان از مردم آخرالزمان، فضيلت و مرتبه بالاترى داشته‌اند؛^[32] امّا اهل تفسير، سبقت گرفتگان را پيامبران و اصحابشان دانسته و سبقت را فضيلتى براى اقوام گذشته نشمرده‌اند؛ زيرا طبيعى است كه اصحاب پيامبر(صلى الله عليه وآله)، نسبت به تمام پيامبران ديگر و اصحابشان بسيار كم‌تر باشند؛^[33] البته رواياتى نيز حاكى از نسخ* آيه مزبور نقل شده^[34] كه درست به نظر نمى‌رسد؛^[35] و به دليل سطح بالاى معرفت مردم آخرالزمان معجزات حسّى اقوام گذشته، جاى خود را در اسلام* به معجزه عقلى و علمى (قرآن) داده^[36] و وحى قرآنى، با سخن از قرائت و علم و قلم، آغاز مى‌شود: «اِقرَأ بِاسمِ رَبِّكَ الَّذِى خَلَقَ * خَلَقَ الإِنسنَ مِن عَلَق * اِقرَأ و رَبُّكَ الأَكرَمُ * الَّذِى عَلَّمَ بِالقَلمِ * عَلَّمَ الإِنسنَ ما لَم يَعلَم». (علق/96، 1‌ـ‌5) و قرآن، از دوره ماقبل اسلام، به عنوان عصر جاهليت در مقابل عصر علم و خرد ياد مى‌كند: «الجَـهِليَّةِ الأُولَى» ^[37] (احزاب/33،33) از اين رو، طبق روايات، سوره توحيد و شش آيه آغازين حديد، براى اقوامى در آخرالزمان نازل شده كه در كاوش‌هاى دينى، از اقوام پيشين ژرف‌انديش‌تر و دقيق‌ترند.^[38] در روايات متعدد ديگر نيز دوره آخرالزمان و مردم آن، به رغم وقوع فتنه‌ها و آشوب‌هاى بسيار، بهترين زمان و بهترين مردم شناسانده شده‌اند؛^[39] بنابراين، ميان ديدگاه خوشبينانه اسلام درباره پايان تاريخ و ظهور آفت‌هاى اجتماعى بسيار در آن دوره، هيچ گونه تنافى وجود ندارد. برخى از پيامبران نيز به دليل فضيلت مردم آخرالزمان، از خداوند خواسته‌اند كه نام و راهشان در ميان آنان جاويد بماند. (شعراء/26،84)^[40] قرآن، امت پيامبر را معتدل‌ترين و در نتيجه كامل‌ترين: «و‌كَذلِكَ جَعلنكُم أُمَّةً وَسَطاً» (بقره/2،143)^[41] و بهترين امّت: «خَيرَ أُمَّة اُخرِجَت لِلنَّاسِ» (آل عمران/3،110) معرفى مى‌كند؛^[42] بر همين اساس، خوارق عادت در آخرالزمان به كمترين ميزان رسيده خداوند از طريق سنت*هاى طبيعى تاريخ، جوامع بشرى را با آزمايش‌هاى مختلف به حدى از بلوغ، شعور و تجربه مى‌رساند كه زمينه حكومت جهانى صالحان مهيا شده^[43] و بر اساس سنّت هميشگى خويش، مؤمنان را بر همه موانع چيره ساخته، به فتح و پيروزى پايدار مى‌رساند: «إِنَّهُم لَهمُ المَنصُورونَ * و إِنَّ جُندَنا لَهُم الغَــلِبون». (صافات/37،172 و 173)^[44] از مجموعه مباحث گذشته مى‌توان نتيجه گرفت كه دوره اسلامى، همان دوره آخرالزمان است كه تحقق كامل ديدگاه مثبت اسلام درباره پايان تاريخ، در عصر ظهور امام*مهدى(عج) به وقوع خواهد پيوست.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: